ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ទស្សនា ប្រាសាទព្រះវិហារកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។
តុលាការក្រុងឡាអេ នឹងប្រកាសសាលដីកានៃការបកស្រាយ
សាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។ រូបថត ហេង ជីវ័ន
នៅក្នុងទីប្រជុំជន សាអែម ស្រុក ជាំក្សាន្ត ក្រោមស្រមោលនៃប្រាសាទ ព្រះវិហារ ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅបន្តដូចធម្មតាទេ កាលពីម្សិលមិញ។
ទីផ្សារសម្បូរទៅដោយប្រជាជនក្នុងស្រុកប្រជាជនអង្គុយក្នុងភោជនីយដ្ឋាន និងរថយន្តដឹកភ្ញៀវទេសចរទៅកាន់តំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកសតវត្សរ៍ ទី១១ នេះ បានបន្តឡើងទៅលើកំពូលភ្នំ ពយតាឌី នៃបរិវេណប្រាសាទ ព្រះវិហារ។
ទោះជាយ៉ាងណា សកម្មភាពធម្មតា ដែលកើតឡើងនៅទីប្រជុំជន សាអែម នេះ កាលពីម្សិលមិញហាក់បានលាក់បាំងនូវក្តីបារម្ភដែលដក់ជាប់ក្នុងអារម្មណ៍ ចំពោះសាលដីកានៅថ្ងៃនេះដោយតុលាការយុតិ្តធម៌អន្តរជាតិ ស្តីពីតំបន់ជុំវិញប្រាសាទ ទំហំ ៤,៦ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ អាចនឹងធ្វើឲ្យមានការផ្លោងគ្រាប់បែកនិងរ៉ុក្កែតជាថ្មី។
លោក ស៊ីវ សុផល្លី អ្នករស់នៅទីប្រជុំជន សាអែម បាននិយាយកាលពីម្សិលមិញថា គាត់បានរត់គេចពីការបាញ់គ្នាម្តងហើយហើយបានត្រៀមលក្ខណៈយ៉ាងល្អដើម្បីរត់ភៀសខ្លួនជាថ្មីម្តងទៀត ប្រសិនបើមានការចាំបាច់។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំបានរៀបចំទ្រព្យរបស់រួចហើយ។ បើខ្ញុំឮគ្រាប់ ខ្ញុំនឹងរត់ភៀសខ្លួន ព្រោះខ្ញុំមិនចង់ឲ្យដូចលើកមុនទេ។ វាធ្វើឲ្យខ្ញុំអស់សង្ឃឹម»។
លោក សុផលី្ល បញ្ជាក់ថា ខណៈដែលកម្ពុជាប្តេជ្ញារក្សាសន្តិភាព គាត់មិនច្បាស់ទេចំពោះថៃ ហើយ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថាសង្គ្រាមរវាងកម្ពុជានិងថៃមិនផ្ទុះឡើងទេ»។
លោក អ៊ុំ អយ ដែលរស់នៅក្បែរកំពូលភ្នំ ពយតាឌី ប្រមាណ ១០ឆ្នាំ បាននិយាយដែរថា គាត់បានត្រៀមរួចហើយដែរ ប៉ុន្តែ ការវេចខ្ចប់និងការចាកចេញគឺជារឿងចាស់។ គាត់បញ្ជាក់ថា៖ «ចំពោះគ្រួសារខ្ញុំ យើងត្រូវរង់ចាំមើល។ ប្រសិនបើឮកាំភ្លើង ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបានឮពីទាហានម្នាក់ថា ពេលនេះសង្គ្រាម គឺធំជាងមុន»។
ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ហាងលោក អយ រងគ្រាប់ពីការប្រយុទ្ធគ្នានៅជុំវិញប្រាសាទ ព្រះវិហារ ហើយគាត់និងប្រពន្ធដែលស្លាប់ទៅនោះ បានភៀសខ្លួនឆ្ងាយពីព្រំដែនទៅក្បែរទីក្រុង ព្រះវិហារ។ លោកបន្តថា ការភៀសខ្លួនពីការបាញ់គ្នា គឺជាការចំណាយច្រើន ដែលលោកមិនចង់ជួបទេ ប៉ុន្តែវាផ្តល់បទពិសោធដល់រូបលោក ធ្វើឲ្យលោកមិនចាំបាច់ត្រៀមរៀបចំច្រើនពេកទេពេលនេះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំទទួលបានបទពិសោធគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការរស់នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន»។
ដូចលោក អយ ដែរ លោកស្រី ឆៃ ហុកធន ដែលភៀសខ្លួនពីឆ្នាំ ២០០៨ អ្នកស្រីបាននិយាយថា គាត់ព្រួយបារម្ភ ហើយក៏មិនទាន់បានត្រៀមអីនៅឡើយ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «វាមិនងាយភៀសខ្លួនចេញពីផ្ទះពេកទេ ខ្ញុំត្រូវរង់ចាំមើលស្ថានការណ៍»។
ក្តីព្រួយបារម្ភអំពីអំពើហិង្សានៅតែមានជាទូទៅ បើទោះជារដ្ឋាភិបាលអំពាវនាវឲ្យមានភាពស្ងាត់ស្ងៀម និងធានាថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃ បានឈានដល់ការព្រមព្រៀងរក្សាសន្តិភាព និងស្ថិរភាព ទោះតុលាការចេញសេចក្តីសម្រេចបែបណាក្តី។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា៖ «មានការសន្យារវាងរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរថា ទោះសាលដីកាសម្រេចយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងនឹងអនុវត្តតាម និងរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់។ វាជាទំព័រថ្មីរវាងកម្ពុជានិង ថៃ ហើយភាពជាមិត្ត និងសហប្រតិបតិ្តការថ្មីក្នុងតំបន់នេះ។ វាជាប្រវតិ្តសាស្រ្ត។ យើងគ្មានគម្រោងដាក់ពង្រាយ ឬពង្រឹងកងទ័ពជុំវិញតំបន់នោះទេ។ យើងមិនចង់បង្កទេ»។
លើកឡើងអំពីរបាយការណ៍ក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ថៃអំពីចលនាទ័ពកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន បន្ថែមថា៖ «យើងមានការជឿជាក់រវាងរដ្ឋាភិបាល។ យើងមិនធ្វើចលនាអ្វីទេ។ យើងដឹងថា មានតែការចរចាប៉ុណ្ណោះទើបដោះស្រាយបាន គឺការដោះស្រាយតាមវិធានការច្បាប់»។
លោក អ៊ូ ណារិន មេបញ្ជាការរងកងពលលេខ ៣ ដែលត្រួតពិនិត្យមើលប្រាសាទ ព្រះវិហារ ជាសមាជិកកងទ័ពកម្ពុជាដែលជួបមេដឹកកងទ័ពថៃ កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ ដើម្បីពិភាក្សាស្ថានការណ៍បានឲ្យដឹងថា ការចោទអំពីការចលនាទ័ពកម្ពុជាក៏បានលើកឡើងក្នុងអំឡុងជំនួបនោះ ដែរ ប៉ុន្តែត្រូវបានបដិសេធយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ លោកថា៖ «យើងបានពន្យល់ទៅភាគីថៃរួចហើយថា យើងមិនបានចលនាទ័ពដូចការចោទទេ។ គេភាន់ច្រឡំ។ យើងនាំតែអំណោយទៅឲ្យកងទ័ពនិងអ្នកភូមិកម្ពុជា ដែលរងគ្រោះដោយសារទឹកជំនន់»។
លោកបន្ថែមថា ភាគីទាំងពីរក៏បានព្រមព្រៀងលើចំណុចសំខាន់ ៣គឺ កងទ័ពឈរជើងនៅទីតាំងធម្មតា ភាគីទាំងពីរត្រូវគោរពសាលក្រមរបស់តុលាការយុតិ្តធម៌អន្តរជាតិ និងភាគីទាំងពីរត្រូវតែជឿជាក់លើគ្នា។
ទោះជាយ៉ាងណាកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងកងទ័ពអាចជាវិធានការពាក់កណ្តាលប៉ុណ្ណោះ។
ជម្លោះនៅតំបន់ប្រាសាទ ព្រះវិហារ ត្រូវបានរៀបរាប់ដោយអ្នកវិភាគខ្លះថា ដោយសារស្ថានការណ៍នយោបាយប្រែប្រួលនៅប្រទេសថៃ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ថៃគាំទ្រកម្ពុជាចុះបញ្ជីប្រាសាទ ព្រះវិហារ ជាបេតិកភណ្ឌ ធ្វើឲ្យមានការតវ៉ាពីអ្នកជាតិនិយមថៃ។
ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរបានធ្លាក់ដល់ចំណុចមានការប៉ះទង្គិចព្រំដែនច្រើនលើក នៅជុំវិញប្រាសាទ ព្រះវិហារ។
ប្រតិកម្មទៅនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការថ្ងៃនេះកាន់តែស្មុគស្មាញដោយសារតែប្រតិកម្មរបស់ថៃ ចំពោះច្បាប់លើកលែងទោសដែលចម្រូងសម្រាសនៅថៃ ដែលមនុស្សជាច្រើន ជាពិសេសអ្នកប្រឆាំងនឹងអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា យល់ថា ជាការលើកលែងទោសមេដឹកនាំឲ្យរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះ ការស្លាប់ ដែលបានកើតឡើងក្នុងអំឡុងចលនានយោបាយថៃ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ មក។
សេចក្តីសម្រេចនេះត្រូវបានអនុម័តរួច ហើយក្នុងសភាជាន់ទាបថៃ ហើយសកម្មជនបានទុកពេលដល់រដ្ឋសភារហូតដល់ថ្ងៃនេះ ឲ្យកែប្រែច្បាប់ ឬប្រឈមនឹងមហាបាតុកម្មតាមដងផ្លូវ។
លោក Thitinan Pongsudhirak អ្នកវិភាគនយោបាយថៃឲ្យដឹងតាមអ៊ីមែលថា៖ «ចំពោះថៃ សេចក្តីសម្រេចស្តីពីប្រាសាទ ព្រះវិហារ បានកើតឡើងនៅខណៈសំខាន់។ ការប្រែប្រួលអាចជាកត្តាជំរុញដល់អ្នកតវ៉ាប្រឆាំងនឹងលោក ថាក់ស៊ីន និងរដ្ឋាភិបាលថៃនៅ បាងកក។ គេប្រឆាំងនឹងការលើកលែងទោសសប្តាហ៍នេះ ហើយអាចផ្តួលរលំរដ្ឋាភិបាលថៃនាសប្តាហ៍ក្រោយ ប្រសិនបើតុលាការសម្រេចប្រឆាំងថៃ»។
កាលពីចុងខែ កញ្ញា លោក Puangthong Pawakapan សាស្រ្តាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ ជូឡាឡុងកន លើកឡើងថា ការប្រឆាំងពីក្រុមជាតិនិយមទៅលើគណបក្សកាន់អំណាចអាចនឹងមានលក្ខណៈខ្លាំងដើម្បីបង្ខំរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃ «ហេតុដូច្នេះ ការប៉ះទង្គិចគ្នាម្តងទៀតអាចនឹងកើតមានឡើង»។
កាលពីដើមខែនេះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃរាយការណ៍ថា មេបញ្ជាការកំពូលនៃកងទ័ពជើងគោកថៃបានណែនាំក្រុមអ្នកតវ៉ាឲ្យចៀសឆ្ងាយពីតំបន់ជុំវិញប្រាសាទ។ កាលពីឆ្នាំ ១៩៦២ នៅពេលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) បានធ្វើការសម្រេចថា ប្រាសាទ ព្រះវិហារ ជារបស់កម្ពុជា ហើយតំបន់នោះត្រូវដាក់ទ័ពព័ទ្ធជុំវិញដើម្បីរារាំងក្រុមអ្នកតវ៉ា។ នៅពេលនោះដែរ ការអំពាវនាវរបស់ក្រុមជាតិនិយមជ្រុលឲ្យមានការវាយប្រហារមក លើកម្ពុជា នៅទីបំផុតត្រូវបានច្រានចោល។
នៅលើ ហ្វេសប៊ុក កាលពីម្សិលមិញ នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រា ដែលជាប្អូនស្រីលោក ថាក់ស៊ីន បានជំរុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋថៃមានជំនឿលើរដ្ឋាភិបាល និងបានរំឭកប្រជាជនថៃថា រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើតំណាងពួកគេ «យ៉ាងពេញលេញនិងបន្តជានិច្ច» នៅក្នុងសំណុំរឿងនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)។
លោកស្រី យីងឡាក់ ថ្លែងនៅក្នុងការបកប្រែក្រៅផ្លូវការនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖ «ប្រទេសទាំងពីរត្រូវការរក្សាទំនាក់ទំនងរវាងគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រមទាំងការជំរុញស្ថិរភាពនិងវិបុលភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន»។
លោកស្រីបន្តសួរថា ពលរដ្ឋថៃ «ជឿថាសកម្មភាពណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើទៅជាជំហានៗតាមច្បាប់និងទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ថៃ» ដែលនឹងធានាចំពោះពលរដ្ឋថៃថា រដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមខ្លួនរួចហើយ «ដើម្បីស្តាប់មតិយោបល់និង ការលើកឡើងរបស់ប្រជាជន មុនពេលខ្លួនចាត់វិធានការណាមួយដើម្បីអត្ថប្រយោជន៍ប្រទេស»។
ទោះយ៉ាងណាទន្ទឹមនេះសន្តិសុខនៅស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុង បាងកក ត្រូវបានរឹតបន្តឹង។ នេះបើតាមការរាយការណ៍របស់កាសែត បាងកក ប៉ុស្តិ៍។
Thitinan អ្នកវិភាគនយោបាយ បានថ្លែងថា៖ «រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរចង់ឲ្យរំលងហួសសេចក្តីសម្រេចរបស់ ICJ។ រឿងមួយក្នុងចំណោមរឿងអាក្រក់បំផុតដែលអាចកើតឡើងសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលថៃ គឺត្រូវធ្វើឲ្យឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ចុះបញ្ចូលទៅរដ្ឋាភិបាលថៃក្នុងករណី ICJ សម្រេចប្រឆាំងនឹងថៃ»។
វាគ្រាន់តែជាការយល់ឃើញមួយដែលបាននាំឲ្យមានមហាបាតុកម្មតវ៉ាលើបញ្ហាប្រាសាទនេះតាំងពីឆ្នាំ ២០០៨។ ដោយអង្គុយនៅជណ្តើរប្រាសាទនេះ លោក ហុង ប៊ុនហេង ដែលជានគរបាលព្រំដែនដែលមានបទពិសោធ ១៣ ឆ្នាំមកហើយនោះនិយាយថា លោកមិនប្រាកដថាតើគាត់នឹងដោះស្រាយលើបញ្ហាចលាចលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយវិធីណាល្អទេ។
លោក ប៊ុនហេង បន្តថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថា តើវិធានការយ៉ាងម៉េចទេ ចំពោះប្រជាជនដែលតវ៉ា។ ខ្ញុំគ្រាន់តែចាំស្តាប់បញ្ជាពីមេបញ្ជាការខ្ញុំប៉ុណ្ណោះ»។
លោកបន្តថា ថៃបានចាប់ផ្តើមហោះឧទ្ធម្ភាគចក្រយ៉ាងទៀងទាត់ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ប៉ុន្តែថា លោកមានពិសោធគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារព្រំដែនដើម្បីធានាសន្តិភាព។
លោកនិយាយថា៖ «បើទោះបីជាពួកគេនឹងប្រកាសសាលដីកា នៅថ្ងៃ ទី១១ វិច្ឆិកា ក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំមិនបារម្ភទាល់តែសោះពីព្រោះខ្ញុំមានពិសោធគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារទឹកដីហើយខ្ញុំគិតថា វាជាធម្មតាទេ»៕
No comments:
Post a Comment
yes