អ្នកនយោបាយ និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថាជាមូលដ្ឋានគតិយុត្តិ ឬជាប្រព័ន្ធច្បាប់ ដែលធានាភាពសុខសាន្ត ស្ថិរភាពនយោបាយផ្ទៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងអាចគ្របដណ្ដប់រាល់កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់ដែលកម្ពុជាមានជាមួយបរទេស ហើយបើកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណាដែលផ្ទុយពីស្មារតី នៃច្បាប់នេះ ត្រូវទុកជាមោឃៈ។
នៅក្នុងឧបសម្ពន្ធទី៥ នៃសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស ស្ដីពីកិច្ចព្រមព្រៀងទាក់ទងទៅនឹងអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភបាន នៃដែនដីអព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិកម្ពុជា មាត្រា៥ ចែងថា ក្នុងករណីមានការរំលោភ ឬការគំរាមកំហែងរំលោភលើអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងការមិនអាចរំលោភបាន នៃដែនដី អព្យាក្រឹតភាព ឬឯកភាពជាតិនៃកម្ពុជា ឬការប្ដេជ្ញាអនុវត្តន៍ដទៃទៀតណាមួយ ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បណ្ដាភាគីក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះ ពិគ្រោះជាបន្ទាន់ ដើម្បីអនុម័តរាល់វិធានការសមស្រប ដើម្បីធានាការគោរពដល់ការប្ដេជ្ញាចិត្តទាំងនេះ និងដោះស្រាយរាល់ការរំលោភទាំងនោះតាមមធ្យោបាយសន្តិវិធី។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកមានប្រសាសន៍ថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ពុំមែនមានន័យត្រឹមតែក្របខណ្ឌច្បាប់ដែលធានានូវស្ថិរភាពនយោបាយរបស់កម្ពុជា ប៉ុណ្ណោះទេ។ លោកបន្តថា តែកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នេះ ក៏ជាផ្នែកមួយនៃច្បាប់អន្តរជាតិផងដែរ ដែលធានា និងការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ចំពោះការរំលោភបំពានណាមួយពីបរទេស។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ៖ «សន្ធិសញ្ញាហ្នឹង គឺដូចជាមាត្រា១ ហើយចំណុច១ ក្នុងមាត្រាហ្នឹង គេនិយាយអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយមុនកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ហ្នឹង ដែលប៉ះពាល់ទៅដល់អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដីហូរហែរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហ្នឹង គឺត្រូវទុកជាមោឃៈ លុបចោលបាទ។ អីចេះហើយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញយើងក៏បានដកស្រង់ចំណុចហ្នឹងដាក់ក្នុងមាត្រា១ នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញយើងហ្នឹង»។
លោក ជាម យៀប អ្នកតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកហៅការរិះគន់របស់បក្សប្រឆាំង និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះថា គឺជាស្នូលនៃសង្គមប្រជាធិបតេយ្យដ៏ពិតប្រាកដ។ លោកបន្តថា កម្ពុជាស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជន ពុំដែលអនុវត្តផ្ទុយពីស្មារតីសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស ម្ដងណានោះទេ។
លោក ជាម យៀប៖ «អ្វីក៏ដោយ គឺស្របទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញទាំងអស់។ ហើយនឹងគោរពទៅតាមខ្លឹមសារ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះទាំងស្រុង។ យើងខ្ញុំគ្រាន់តែសូមជម្រាបដល់សាធារណជន ឲ្យបានជ្រាបផងដែរថា អារឿងបញ្ហាព្រំដែននេះ គឺជាបញ្ហាមួយដ៏ក្ដៅគគុក ហើយគណបក្សប្រឆាំងយកធ្វើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ធ្វើប្រជាភិថុតិ ដើម្បីតែគណបក្សខ្លួនជារៀងរាល់ពេល។ អីចឹងទេ ខ្ញុំគ្រាន់តែយល់ឃើញថា រឿងគណបក្សដែលកាន់អំណាចគ្មានអ្នកណាមួយគេចង់ឲ្យខុសឆ្គងទៅឲ្យប្រវត្តិសាស្ត្រជេរ ឬឲ្យអ្នកណាម្នាក់ជាន់ក្រោយ ពិសេសគឺយុវជនជាន់ក្រោយហ្នឹងជេរ ឬក៏ត្មះតិះដៀលអំពីការចាញ់ល្បិចយ៉ាងណាៗនោះទេ»។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក កែម ឡី អ្នកវិភាគសង្គម និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវឯករាជ្យជាន់ខ្ពស់ នៃក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ អេ.អរ.ធី (ART = Advanced Research Independent Team) លោកយល់ថា ការទាមទារ ឬការលប់ចោលសន្ធិសញ្ញាទាំងឡាយណា ដែលមិនស្របទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ទុកជានិរាករណ៍នោះ ទំនងជានឹងមិនអាចទៅរួចនោះឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ លោកអះអាងថា រាល់សន្ធិសញ្ញាដែលផ្ដួចផ្ដើមឡើង រវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ឆ្នាំ១៩៨២ និងឆ្នាំ២០០៥ ស្ដីពីតំបន់កោះ គឺធ្វើឡើងក្រោមសច្ចាប័ននៃរដ្ឋសភារបស់កម្ពុជា។ ហេតុនេះ អាចរាប់ថាជាផ្នែកមួយនៃដំណើរស្របច្បាប់ នៃសន្ធិសញ្ញាទាំងនោះ ដែលជាឧបសគ្គក្នុងការសើរើ ឬទាមទារឡើងវិញ។
លោក កែម ឡី៖ «សិទ្ធិនៅក្នុងការទាមទារផ្អែកលើប្រវត្តិសាស្ត្រ ផ្អែកលើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ផ្អែកលើកិច្ចព្រមព្រៀង នៅតែមានអីចឹង។ ក៏ប៉ុន្តែ កិច្ចព្រមព្រៀងរបស់យើង បើសិនជាកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកតោភាគី ឬមួយកិច្ចព្រមព្រៀងនៅក្នុងអាណានិគម អាហ្នឹង យើងនៅតែមានសិទ្ធិអីចឹង។ ប៉ុន្តែ កិច្ចព្រមព្រៀង ឬសន្ធិសញ្ញារបស់យើង មិនមែនជាឯកតោភាគីទេ គឺទ្វេភាគីទៅហើយ។ ទ្វេភាគីហ្នឹង បានន័យថា សភាយើង និងអង្គការនីតិប្រតិបត្តិហ្នឹង បានអនុម័តទៅហើយ បានផ្ដល់សច្ចាប័នទៅហើយ។ អីចឹង ខ្ញុំគិតថា សិទ្ធិតវ៉ាបានន័យថាចង្អៀតណាស់ បានន័យថា ដូចជាបិទគម្លាតពេកសិទ្ធិតវ៉ា អីចឹងព្រោះអីវាមិនមែនព្រមព្រៀងតែវៀតណាម មួយណា»។
ឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើងរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស និងជាអនុប្រធាននៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកហៅការថ្លែងរបស់លោក ជាម យៀប នេះថា គ្រាន់តែជាការដោះសារតែប៉ុណ្ណោះ។ លោក កឹម សុខា បន្តថា អ្វីដែលជាការសោកស្ដាយនោះ គឺរដ្ឋាភិបាលដែលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តែងសម្ងំស្ងៀមចំពោះការហូរចូលនៃពលរដ្ឋវៀតណាម លើទឹកដីកម្ពុជា ដោយខុសច្បាប់ និងពុំដែលអនុវត្តម្តងណាសោះចំពោះសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ស្ដីពីឯកភាពជាតិ និងអធិបតេយ្យភាពដែនដីរបស់កម្ពុជា នោះ។
លោក កឹម សុខា៖ «ជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ជាពិសេស យួនដែលមកស្រុកខ្មែររាប់ពាន់រាប់ម៉ឺនរាប់សែនរាប់លាននាក់ ដែលគេដឹងគ្រប់គ្នា ដែលឃើញគណបក្សប្រជាជនចាប់យួនណាម្នាក់បញ្ជូនទៅស្រុកវិញ ឬអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ហ្នឹងដែរអត់ គឺគេអត់ដែលឃើញសោះ។ សៀមមក ៧នាក់ យើងឃើញគាត់អនុវត្តច្បាប់ហ្នឹងមែន យើងអបអរសាទរ។ ប៉ុន្តែ យួនមកគាត់អត់ដែលមានបញ្ជូនទៅវិញទេ។ អានេះ ជាចំណុចខ្សោយរបស់គណបក្សប្រជាជនធំជាងគេបំផុត ដែលធ្វើឲ្យប្រជារាស្ត្រអត់មានជំនឿលើគណបក្សប្រជាជន ថាអាចធានានូវអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដីបាន»។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលឃ្លាំមើលការវិវត្តស្ថានការណ៍សង្គម គិតថា ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ស្ដីពីកម្ពុជា នៅតែខកខានអនុវត្តដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គេគិតថា ការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង និងជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម កាន់តែមានកំណើនកើនឡើងដោយខុសច្បាប់ គឺជាផ្នែកមួយដែលអាចជាការប្រឈមសម្រាប់កម្ពុជា នៅថ្ងៃខាងមុខ។
ចំណែកទស្សនាវដ្ដីឈ្មោះ អេទុត កាំប៊ូហ្សែន (Etude Cambodgiene) របស់លោក ស្ហាល ម៉េយយ៉េ (Charles Meyer) ដែលត្រូវបានក្រសួងឃោសនាការជាតិបោះពុម្ព ស្ដីពីការទំនាក់ទំនងខ្មែរ-វៀតណាម ហើយត្រូវបានអ្នកនិពន្ធសៀវភៅឈ្មោះថាដំណើរឆ្ពោះទៅទិសខាងលិច និងឥណ្ឌូចិន ក្នុងឆ្នាំ២០០០ របស់លោក នួន ឃឿន យកមកចុះផ្សាយបន្ត និយាយថា វត្តមានជនជាតិវៀតណាម នៅលើទឹកដីខ្មែរ គឺជាគ្រោះថ្នាក់ខាងផ្លូវនយោបាយ ហើយផលវិបាកនៃហេតុការណ៍នេះ បានលេចធ្លោរួចមកហើយនៅតំបន់មួយចំនួន។
ឯកសារបន្តថា ជនជាតិវៀតណាម ធ្វើដំណើរឆ្ពោះមកទិសខាងលិចនេះជាហូរហែ តាមជួរភ្នំអណ្ណាម ហើយក្នុងដំណើរនេះ ដែលមានអាយុច្រើនទសវត្ស បានលេបបាត់ទៅហើយនូវនគរចម្ប៉ា ព្រមទាំងដែនដីកម្ពុជាក្រោម នៅដើមទសវត្សរ៍ទី១៩ ក្នុងឆ្នាំ១៨៤០។ ឯកសារបន្តទៀតថា ជនជាតិវៀតណាម គឺជាតិសាសន៍មួយដែលចូលចិត្តរស់នៅលើវាលទំនាប ដូចជាប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានដែនដីសណ្ដ នៃទន្លេមេគង្គ។ ចំណែកប្រទេសឡាវ ជាដីភ្នំពុំមែនជាជម្រើសសម្រាប់ជនជាតិវៀតណាម នោះទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក ជាម យៀប សមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តែងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ស្ដីពីកម្ពុជា និងច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍។
ចំណែកលោក រ៉ុង ឈុន សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោកគិតថា រដ្ឋាភិបាលដែលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជន ពិតជាមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នៅឡើយទេ ដូចជាការបន្តកើនឡើងនៃជនជាតិវៀតណាម ខុសច្បាប់មកកម្ពុជា និងការបាត់បង់ទៅនៃអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ទាំងដីគោក និងដែនសមុទ្រ។
លោក រ៉ុង ឈុន៖ «ខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងហ្នឹង វាមានតម្លៃសម្រាប់កម្ពុជាយើង ដែលយើងមិនអាចដាក់តម្លៃបាន។ កម្ពុជាយើងមានការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ៩៣ ហ្នឹង ក៏ដោយសារកិច្ចព្រមព្រៀង ការពាំនាំពន្លកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមកកម្ពុជាយើង ក៏ដោយសារកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣ តុលា ៩១ ហ្នឹងផងដែរ។ ហើយជាពិសេស កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ហ្នឹង បានចង្អុលបង្ហាញឲ្យនិរាករណ៍ចោលរាល់សន្ធិសញ្ញាទាំងឡាយ ដែលផ្ទុយទៅនឹងស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងថ្ងៃ២៣ តុលា ហ្នឹង»។
លោក រ៉ុង ឈុន គិតថា ដីគោក ឬដែនសមុទ្រដែលបាត់បង់ទៅមុនកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ នោះ គេនៅតែអាចទាមទារបានឡើងវិញ ប្រសិនបើគេប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ច្បាប់ ឬយន្តការស្ដីពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ធ្វើជាមូលដ្ឋាននោះ។
ទោះជាបែបណាសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ស្ដីពីកម្ពុជា នៅក្នុងឧបសម្ពន្ធទី៥ ចែងថា សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស អាចបញ្ចប់សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណាដែលមិនស្របទៅនឹងអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព ភាពមិនអាចរំលោភបាននៃដែនដី អព្យាក្រិតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា៕
No comments:
Post a Comment
yes