ប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទបាយ័ន ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលសាងសង់លើកំពូលភ្នំ កម្ពស់ដល់ទៅជាង ៦០០ ម៉ែត្រ និងប្រាសាទនានាជាច្រើនទៀត គឺពុំមានស្ថាបត្យកម្មណា លើលោក មកប្រៀបផ្ទឹមបានឡើយ ហើយក៏ជារឿង អច្ឆរិយៈពិបាកនឹងជឿដែរ។ ការសម្លាប់ជនជាតិខ្មែរខ្លួនឯងស្ទើរពាក់កណ្តាល នៃចំនួនប្រជាជនទាំងអស់ ឬអស់ជិត ២ លាននាក់ ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ទឹកទន្លេសាប ហូរត្រឡប់ ការវិលត្រឡប់មកកាន់អំណាចជាថ្មីរបស់អតីតព្រះមហាវីរក្សត្រ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្រោយពីព្រះអង្គត្រូវបានបណ្តេញចេញពីអំណាច អស់រយៈពេល ជាង ២០ ឆ្នាំ នាយករដ្ឋមន្ត្រីក្បាលពីរ (១៩៩៣-១៩៩៨)
នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលកាន់អំណាចយូរជាងគេបំផុត ក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេស ដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលធ្វើការងារច្រើន និងថ្លែងសុន្ទរកថា និងនិយាយមិនចេះនឿយហត់ ហើយចុងក្រោយ គឺខ្មែរជាប្រទេសដែលកំពុងកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាមបែបខ្មែរ។ ទាំងអស់នេះ សុទ្ធតែជារឿងដែលប្លែកពីគេទាំងអស់។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលកាន់អំណាចយូរជាងគេបំផុត ក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេស ដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលធ្វើការងារច្រើន និងថ្លែងសុន្ទរកថា និងនិយាយមិនចេះនឿយហត់ ហើយចុងក្រោយ គឺខ្មែរជាប្រទេសដែលកំពុងកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាមបែបខ្មែរ។ ទាំងអស់នេះ សុទ្ធតែជារឿងដែលប្លែកពីគេទាំងអស់។
សម្រាប់បណ្តា ប្រទេសដែលមានភាពចាស់ទុំ លើរបបប្រជាធិបតេយ្យ ដូចជាអង់គ្លេស អាមេរិក អូស្ត្រាលី ជប៉ុនជាដើមប្រាកដជាឲ្យនិយមន័យរបបប្រជាធិបតេយ្យនៅស្រុកខ្មែរ ថាជារបបមួយពិបាកយល់ ដែលមើលទៅ មិនដឹងថា ជាប្រជាធិបតេយ្យបែបអ្វីទេ ក៏ព្រោះតែប្រទេសមួយនេះមានរឿងរ៉ាវអយុត្តិធម៌សង្គមជាច្រើន កំពុងកើតឡើង តែមេដឹកនាំនៅតែអាចរក្សាអំណាចរបស់ខ្លួនបានយ៉ាងរំភើយ។ ការមានច្បាប់ជាច្រើនតែបានអនុវត្តខ្លះ មិនបាន អនុវត្តខ្លះ ការកំហិតសេរីភាពនយោបាយ វិបត្តិដីធ្លី ការបណ្តេញចេញពីលំនៅដ្ឋាន ដោយផ្តល់សំណងតិចតួច វិបត្តិគ្រឿងញៀន វិបត្តិអ្នកអត់ការងារធ្វើ វិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ វិបត្តិសីលធម៌សង្គមធ្លាក់ចុះ តុលាការពុំមានអព្យាក្រឹតភាព និងការកាត់ក្តីឈរលើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនជាធំ អំពើពុករលួយ អត្រាភាពក្រីក្រ ដែលមានទំហំធំនៅឡើយ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សមិនទាន់បានល្អ ប្រាក់បៀវត្សរ៍មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងប្រាក់សោធននិវត្តន៍តិចតួច ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរ ការផ្តល់ដី សម្បទានរាប់លានហិកតា ហើយមានរយៈពេលដល់ទៅ៩៩ឆ្នាំ បញ្ហានៃការបោះឆ្នោត ការបាត់បង់ទឹកដី និងវិសមភាពសង្គមដទៃទៀតជាដើម៘ នៅពេលដែលមានអ្នកស្រឡាញ់យុត្តិធម៌លើលោក ទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុកជួយឈឺឆ្អាល អំពីបញ្ហាទាំងឡាយ នោះ នឹងតែងតែទទួលប្រតិកម្មតបវិញ ទាំងដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោល ពីអ្នកដឹកនាំប្រទេសជាដរាប។
ថ្មីៗនេះនៅពេលលោកប្រធានាធិបតី សហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើសវនាការ ជាមួយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក អូបាម៉ាបង្ហាញនូវការព្រួយបារម្ភ ចំពោះការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ជាពិសេស គឺការកាត់ក្តីឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរ ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង មានទោស តែបែរជាមានការឆ្លើយតបថា គឺស្រុកខ្មែរពុំមានអ្នកទោសនយោបាយទេ តែអ្នកនយោបាយទេ ដែលមានទោស គឺសំដៅថា អ្នកនយោបាយនោះ ប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ តែមិនមែនជារឿងនយោបាយ។ សម្រាប់ប្រទេសមហាអំណាចលេខ ១ លើលោក ទាំងសព្វាវុធ និងសេដ្ឋកិច្ច ចម្លើយបែបនេះ គឺជាការធ្វើការងារការទូតដែលមិនមានភាពវៃឆ្លាតគ្រប់គ្រាន់ទាល់តែសោះ ហើយក៏ជាចម្លើយបែបចំអកផងដែរ។
គ្រប់ៗគ្នា មានសិទ្ធិនឹងបកស្រាយពន្យល់សាធារណជនអំពីហេតុផលរបស់ខ្លួនយ៉ាង ដូចម្តេចក៏បានដែរ ប៉ុន្តែសាធារណជន នឹង យល់យ៉ាងច្បាស់ថា វាជាចម្លើយដោះសាដែលពុំសមហេតុផលឡើយ ហើយជាលទ្ធផល មេដឹកនាំមហាអំណាចទាំងនោះ នឹងបញ្ចប់វាចាចុងក្រោយរបស់ខ្លួនត្រឹមថា (នេះជាសង្គមរបស់ពួកគេ)។
ករណីលោក ម៉ម សូណង់ដូ បើទោះបីថាមើលទៅ ហាក់មានកំហុសតិចតួចខ្លះ ក៏ពិតមែន តែក៏មិនគួរដល់ថ្នាក់ ត្រូវកាត់ក្តីឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ដល់ទៅម្ភៃឆ្នាំនោះដែរ។ ករណីលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការ ផ្តន្ទាទោស កំបាំងមុខ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ រហូតដល់១២ឆ្នាំ ដោយគ្រាន់តែជាប់ចោទពីបទដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម និងក្លែងបន្លំឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងផែនទីព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម។
ខ្ញុំ គិតថា សកម្មជនទាំងពីរនាក់នេះ ជាជនជាតិខ្មែរសុទ្ធសាធ មានគោលដៅសំខាន់ គឺដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍រាស្ត្រ និងផលប្រយោជន៍ជាតិដែរតើ មិនមែនជាចារកម្មរបស់ប្រទេសជិតខាង ដើម្បីបំផ្លាញជាតិខ្មែរឯណា ចាំបាច់អី ត្រូវអនុវត្តទោសទណ្ឌដល់ថ្នាក់ហ្នឹង?
ថ្មីៗនេះ លោក ប៊ុនលឺត ឧត្តមសេនីយ៍ចូលនិវត្តន៍ថៃ ដែលស្និទ្ធនឹងក្រុមអាវលឿង ហើយគាំទ្រដោយក្រុមរាជវាំងបានដឹកនាំក្រុមបាតុករប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលថៃយ៉ាងចាស់ដៃមួយចម្អិនកំពឹសកណ្តាលទីក្រុងបាងកក បណ្តាលឲ្យពួកបាតុកររងរបួសរាប់សិបនាក់ ហើយក៏មានរងរបួសកម្លាំងសមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ បើពិនិត្យឲ្យច្បាស់ទៅ រឿងនេះធំណាស់ ព្រោះមានចេតនាទម្លាក់លោកជំទាវ យីងឡាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្របច្បាប់ កើតចេញពីការបោះឆ្នោតដោយសំឡេងភាគច្រើន ពីប្រជាពលរដ្ឋថៃ តែលោក ប៊ុនលឺត បែរជាមិនទទួលរងការចោទប្រកាន់អ្វីសោះពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលថៃហើយបើរឿងដូចនេះ កើតឡើងលើទឹកដីរបស់ខ្មែរវិញ ប្រហែលជាមេដឹកនាំបាតុកររូបនេះ ពិតជាជាប់គុកគ្មានថ្ងៃចេញមិនខានទេ។
ការធ្វើនយោបាយរបៀប ដូចសព្វថ្ងៃ មិនមានភាពនឹងនរឡើយគឺធ្វើនយោបាយ របៀបរង់ចាំឱកាស បើបរទេសមកដាក់គំនាបតែមួយប្រាវជាមួយនឹងការសម្រួលលក្ខខណ្ឌ មួយចំនួន ស្ថានភាពតឹងតែងនានានឹងបានធូរស្រាលវិញភ្លាមៗ។ ដូច្នេះអ្នកកាន់អំណាចពេលនេះ កំពុងត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានចរិតរឹងរូស តែទន់ជ្រាយ មិនរឹងប៉ឹង ហើយក៏មិនទន់ភ្លន់នោះដែរ។
ធាតុដ៏សំខាន់មួយ ដែលខានមិនបាន របស់ប្រជាធិបតេយ្យ គឺត្រូវតែមានបក្សប្រឆាំង ហើយសំខាន់ទៅទៀតនោះ គឺភាពឆ្លាស់គ្នានៃការកាន់អំណាច បើអាចធ្វើទៅបាន។ ស្រុកគេបក្សប្រឆាំងត្រូវតែមានកម្លាំង សមល្មម ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអំណាច និងដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ (Check and Balance) នៅក្នុងសង្គមបានល្អ។ បើបក្សប្រឆាំងខ្សោយពេកនោះគណបក្សកាន់អំណាចនឹងដឹកនាំរបៀបជិះ សេះលែងដៃ ហើយ អ្នកដែលរងគ្រោះ គឺប្រជានុរាស្ត្រ ឯការអភិវឌ្ឍជាតិ និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ទៅមុខ ដោយយឺតយ៉ាវតាមនោះដែរ ។ ដូច្នេះគេមិនគួរធ្វើនយោបាយដោយប្រើទ្រឹស្តីបែប ធ្វើឲ្យបក្សប្រឆាំងខ្សោយ តែមិនស្លាប់ ហើយទុកឲ្យនៅរស់តែមិនខ្លាំងនោះទេ។
អ្វីដែលខ្ញុំលើកឡើង គឺឈរលើស្ថានភាពពិតនៃចរន្តពិភពលោកកំពុងប្រព្រឹត្តទៅសព្វថ្ងៃ ដោយមិនកាន់ជើងបក្សប្រឆាំង ឬជ្រុលនិយមសូម្បីតែបន្តិច ហើយខ្ញុំក៏មិនធ្លាប់បោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រឆាំងម្តងណាដែរ ប៉ុន្តែ ទោះយ៉ាងណាក៏យើងមិនអាចអត់បក្សប្រឆាំងនោះបានដែរ (នេះជាទ្រឹស្តីនៃសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ) ។
ចូរអ្នកនយោបាយខ្មែរ ទាំងអស់ ធ្វើអ្វីៗដើម្បីគោលដៅប្រយោជន៍ខ្មែរជាធំ គួរចេះអត់ឱនអធ្យាស្រ័យ ខ្មែរគ្នាឯងឲ្យបានច្រើនជាងនេះ ចេះសម្របសម្រួលរវាងគ្រួសារខ្មែរគ្នាឯង និងចេះធ្វើសម្បទានទៅវិញទៅមក ដោយក្តីសន្តោសមេត្តាធម៌ ព្រោះរាស្ត្រខ្មែរទូទាំងនគរផ្ញើវាសនាលើអស់លោកអ្នកនយោបាយហ្នឹង ហើយ ចូរកុំបង្ហាញ ចេតនានិងសកម្មភាពណាមួយឲ្យរាស្ត្រខ្មែរឃើញថា ពួកខ្លួនកំពុងបម្រើមហិច្ឆតារបស់ជនជាតិជិតខាងយើងឲ្យសោះ ព្រោះប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរចង្អុលប្រាប់ថា ខ្មែរមិនដែលរួចខ្លួនឬចំណេញ ពីការសេពគប់ជាមួយប្រទេសជិតខាងយើងម្តងណាឡើយនិងចុងក្រោយត្រូវ ចេះរក្សាកិត្តិយស កេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អរបស់ខ្មែរលើឆាកអន្តរជាតិ កុំបណ្តោយឲ្យបរទេស មើលងាយខ្មែរដោយចាត់ទុកខ្មែរជាជនជាតិចម្លែកជាងគេនៅលើលោកនេះ ឲ្យសោះ៕
No comments:
Post a Comment
yes